Lonely elderly woman walks in autumn park

Σπονδυλική/Τρηματική Στένωση

Ανατομία

Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ) αποτελείται από 7 αυχενικούς, 12 θωρακικούς, 5 οσφυϊκούς, 5 συνοστεωμένους ιερούς σπονδύλους και τον κόκκυγα. Κάθε σπόνδυλος αποτελείται από ένα πρόσθιο τμήμα, το σώμα και ένα οπίσθιο τμήμα που ενώνεται με το πρόσθιο τμήμα με τον αυχένα του σπονδύλου. Το οπίσθιο τμήμα περιλαμβάνει το πέταλο, την ακανθώδη απόφυση που είναι ψηλαφητή στη ράχη των ανθρώπων, τις 2 εγκάρσιες αποφύσεις και τις άνω και κάτω αρθρικές αποφύσεις. Οι αρθρικές αποφύσεις του άνω και κάτω σπονδύλου ενώνονται μεταξύ τους αμφοτερόπλευρα της Σ.Σ και σχηματίζουν τις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις που στηρίζουν επιπρόσθετα τη σπονδυλική στήλη. Οι σπόνδυλοι χωρίζονται μεταξύ τους με τους μεσοσπονδύλιους δίσκους.

Ανάμεσα στις πρόσθιες και τις οπίσθιες δομές των σπονδύλων σχηματίζεται ένας σωλήνας που ονομάζεται σπονδυλικός σωλήνας. Μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός και οι νωτιαίες ρίζες που εξέρχονται από τα μεσοσπονδύλια τρήματα και πορεύονται στην περιφέρεια για να νευρώσουν τα διάφορα μέρη του σώματος. Όταν οι οστικές δομές αυτές που σχηματίζουν το σπονδυλικό σωλήνα υφίστανται αλλοιώσεις και μεταβολές, συνήθως λόγω του γήρατος, τότε συμβαίνει σπονδυλική στένωση που ανάλογα με τη βαρύτητά της εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα.

Διάγνωση – Ορισμός της πάθησης

Σπονδυλική στένωση είναι ελάττωση του εύρους του σπονδυλικού σωλήνα. Η στένωση του σωλήνα οφείλεται στη σταδιακή, με την πρόοδο της ηλικίας εκφύλιση συνήθως στην αυχενική ή/και στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (υπερτροφία συνδέσμων και σπονδυλικών αρθρώσεων, οστεόφυτα, προβολή μεσοσπονδύλιων δίσκων, μείωση του ύψους του μεσοσπονδύλιου διαστήματος)

Καθώς ο σπονδυλικός σωλήνας στενεύει, μπορεί να πιέζει και να ερεθίζει το νωτιαίο μυελό ή/ και τα αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας συμπτώματα στα κάτω άκρα, όπως μουδιάσματα, τσιμπήματα, απώλεια μυϊκής ισχύος. Το χαρακτηριστικό της πάθησης είναι ότι τα συμπτώματα εκλύονται σε θέση ορθοστασίας ή/ και στη βάδιση (Νευρογενής Διαλείπουσα Χωλότητα) μετά από διαφορετική ανά περίπτωση και βαρύτητα της στένωσης, απόσταση και ανακουφίζονται άμεσα με λήψη καθιστικής θέσης ή το σκύψιμο του κορμού του ασθενούς προς τα εμπρός. Η νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα θα πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από την αγγειακής αιτιολογίας χωλότητα, με Doppler εξέταση των αγγείων. Το χαρακτηριστικό διαφορετικό χαρακτηριστικό της αγγειακής χωλότητας είναι ότι όταν εμφανίζεται κατά τη βάδιση, δεν υποχωρεί με τη λήψη καθιστικής θέσης.

Γενικότερα, τα συμπτώματα της σπονδυλικής ή τρηματικής στένωσης που αφορούν, κυρίως τα κάτω άκρα, μπορεί ή όχι να συνοδεύονται από πόνο ή δυσφορία στην μέση, λόγω της εκφύλισης των ανατομικών της δομών (σπονδυλικές αρθρώσεις, ιερολαγόνιες αρθρώσεις, σύνδεσμοι). Τα συμπτώματα που αφορούν τις ανατομικές δομές που μόλις αναφέρθηκαν είναι ανεξάρτητα από εκείνα της σπονδυλικής στένωσης και χρήζουν διαφορετικής διερεύνησης και αντιμετώπισης.

Μηχανισμός πρόκλησης των συμπτωμάτων

Το φυσιολογικό περπάτημα αυξάνει τη ζήτηση και την κατανάλωση οξυγόνου στα κατώτερα νωτιαία νεύρα της Σ.Σ και αυτό προκαλεί την αύξηση της αιματικής ροής προς αυτά. Έτσι σε υγιείς ανθρώπους η παροχή οξυγόνου εξυπηρετεί τη ζήτηση. Στη σπονδυλική στένωση υπάρχει παρεμπόδιση της αιματικής κυκλοφορίας και της προσφοράς οξυγόνου στα νεύρα, οπότε κατά τη βάδιση η προσφορά οξυγόνου δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες. Καθώς τα νεύρα λοιπόν ισχαιμούν όλο και περισσότερο, αρχίζουν να δυσλειτουργούν και αυτό μεταφράζεται σε πόνο, μούδιασμα, παραισθησία και αδυναμία στα πόδια. Ο ασθενής αναγκάζεται να καθίσει και τότε μειώνεται η ζήτηση σε οξυγόνο, η προσφορά αρχίζει να γίνεται ικανοποιητική και όταν η ζήτηση οξυγόνου εξισωθεί με την παροχή, τα συμπτώματα προσωρινά υποχωρούν.

Απεικονιστικός – Εργαστηριακός Έλεγχος

Η πλέον ενδεδειγμένη απεικονιστική εξέταση για τη διερεύνηση της παθολογίας της σπονδυλικής /τρηματικής στένωσης, είναι η μαγνητική τομογραφία (MRI) της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ). Το πλεονέκτημά της σε σχέση με την αξονική τομογραφία, η οποία απεικονίζει καλά τις οστικές δομές της σπονδυλικής στήλης, είναι ότι η μαγνητική τομογραφία δείχνει σημαντικές λεπτομέρειες που αφορούν άλλες ευαίσθητες ανατομικές δομές, όπως είναι οι σύνδεσμοι, οι νευρικές ρίζες, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και ο νωτιαίος μυελός.

Εναλλακτικά, εφόσον ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία, η αξονική μυελογραφία είναι η εξέταση εκλογής. (CT μυελογραφία). Πριν την αξονική τομογραφία, σκιαγραφική ουσία, εγχύεται εντός του υπαραχνοειδούς χώρου της σπονδυλικής στήλης, όπου κυκλοφορεί το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Με τη χρήση της σκιαγραφικής ουσίας απεικονίζονται καλύτερα τα νεύρα και ο νωτιαίος μυελός.

Πότε ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία;
Αν μετά την αρχική συντηρητική αγωγή 2 εβδομάδων, τα συμπτώματα επιμένουν, τότε ο ασθενής δικαιούται την εξέταση, προκειμένου να αναδειχθεί η ακριβής θέση και το μέγεθος του προβλήματος, ώστε να αποφασιστεί και το επόμενο θεραπευτικό βήμα.

Δεν ενδείκνυται η συνταγογράφηση μαγνητικής τομογραφίας κατά την πρώτη επίσκεψη στον ιατρό, εφόσον δεν υπάρχουν σοβαρά νευρολογικά σημεία που να επιβάλλουν άμεση και αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση με επέμβαση.

Η διάγνωση τίθεται από τα ευρήματα της μαγνητικής τομογραφίας;
Μελέτες σε ασυμπτωματικούς ανθρώπους έδειξαν ότι το 20% αυτών παρουσίασαν ακτινολογικά ευρήματα σπονδυλικής στένωσης στην μαγνητική τομογραφία. Αυτό σημαίνει ότι η διάγνωση της σπονδυλικής στένωσης τίθεται μόνον όταν τα κλινικά και φυσικά ευρήματα συμφωνούν με τα ακτινολογικά ευρήματα.

Συντηρητική Θεραπεία

Φαρμακευτική αγωγή
Φάρμακα της κατηγορίας των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών, χορηγούνται από το στόμα για 2 εβδομάδες, εφόσον δεν υπάρχει σοβαρή αντένδειξη για τη λήψη τους.(αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, γαστρίτιδα, έλκος στομάχου, σοβαρή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.λ.π) Συνεννοηθείτε με το θεράποντα ιατρό σας σχετικά με τη δυνατότητά σας να λάβετε αντιφλεγμονώδη αγωγή.

Αν είστε ηλικίας πάνω από 45 ετών, προληπτικά μαζί με τα αντιφλεγμονώδη, συνιστάται η λήψη φαρμάκων της κατηγορίας των αναστολέων της αντλίας πρωτονίων (εσομεπραζόλη, ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη κ.λ.π) για γαστροπροστασία.

Αν τα συμπτώματα της σπονδυλικής στένωσης συνοδεύονται και από πόνο στην μέση, τότε μπορείτε σε συνδυασμό με τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, να λάβετε και παρακεταμόλη σε ημερήσια δόση που δεν ξεπερνάει τα 3000 mg, διαιρεμένη σε τρεις δόσεις. Παυσίπονα τα οποία περιέχουν παρακεταμόλη είναι τα Panadol, Depon, Apotel κ.λ.π.

Σύμφωνα με μελέτες, η προσθήκη Γκαμπαπεντίνης (Neurontin) στην προαναφερθείσα φαρμακευτική αγωγή, βελτιώνει τον πόνο και την παραισθησία (τσιμπήματα, μουδιάσματα, βελόνες) στα κάτω άκρα και αυξάνει την απόσταση βάδισης πριν την πρόκληση των συμπτωμάτων.

Νεότερες θεραπείες
Μια διασταυρούμενη τυχαιοποιημένη μελέτη χαμηλής όμως ποιότητας, ανέδειξε την αποτελεσματικότητα της ενδομυϊκής λήψης καλσιτονίνης στη συντηρητική αντιμετώπιση της σπονδυλικής στένωσης, αλλά δύο άλλες μεταγενέστερες μελέτες απέτυχαν να αποδείξουν το ίδιο αποτέλεσμα με διαρινική (με ψεκασμό στα ρουθούνια) λήψη της ίδιας ουσίας (καλσιτονίνη).

Έρευνες σχετικά με τη λήψη Limaprost, φάρμακο της κατηγορίας των προσταγλανδινών, το οποίο προκαλεί αγγειοδιαστολή έδειξε βελτίωση της ποιότητας ζωής και της δυνατότητας βάδισης μεγαλύτερης απόστασης σε σύγκριση με αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Δραστηριότητα.
Τροποποιήστε τις δραστηριότητές και τον τρόπο άσκησής σας ώστε να μην προκαλούνται τα συμπτώματα της σπονδυλικής στένωσης, ανάλογα και με τη βαρύτητα αυτής. (παρατεταμένη ορθοστασία, περπάτημα μεγάλης απόστασης).

Περπατήστε με κλίση του κορμού προς τα εμπρός, π.χ στηριζόμενοι σε ένα καροτσάκι για ψώνια ή σε άλλο ειδικό τρίκυκλο στήριγμα, γιατί με αυτό τον τρόπο αποσυμπιέζεται ο νωτιαίος μυελός στην περιοχή της στένωσης, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια της πάθησης.

Προτιμήστε να ασκηθείτε αερόβια, κάνοντας στατικό ποδήλατο με κλίση του κορμού σας προς τα εμπρός, αντί για περπάτημα σε ευθυτενή θέση.

Φυσικοθεραπεία – Χειροπρακτική
Γενικότερα, ένας ασθενής με σπονδυλική στένωση είναι ωφέλιμο να ακολουθεί ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας/μασάζ με σκοπό την χαλάρωση των μυϊκών συσπάσεων, την ενδυνάμωση των μυϊκών ομάδων στήριξης του κορμού και τη βελτίωσης της ελαστικότητάς τους. Σαφέστατα, η φυσικοθεραπεία, η χειροπρακτική και το μασάζ δεν μπορούν να θεραπεύσουν την ίδια τη σπονδυλική στένωση αλλά λειτουργούν επικουρικά στην ανακούφιση του πάσχοντα.

Ελάχιστα Επεμβατική Θεραπεία
Η επισκληρίδιος έγχυση κορτικοστεροειδών και τοπικού αναισθητικού διαμεσοπετάλια ή ιεροκοκκυγικά, είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ήπιας ή μέτριας σπονδυλικής στένωσης που δεν βελτιώνεται με τη συντηρητική αγωγή. Η διάρκεια της βελτίωσης που μπορεί να επιτευχθεί είναι συνήθως βραχεία (περίπου 2 εβδομάδες). Η τεχνική μπορεί να επαναληφθεί περίπου τρεις φορές ετησίως.

Χειρουργική Θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία εκλογής για τη θεραπεία της σπονδυλικής στένωσης είναι η αποσυμπιεστική πεταλεκτομή. Με την τεχνική αυτή αφαιρείται χειρουργική, το οστικό τμήμα των σπονδύλων το οποίο στενεύει τον αυλό του σπονδυλικού σωλήνα και συμπιέζει το νωτιαίο μυελό. Εφόσον χρειαστεί να γίνει πεταλεκτομή σε περισσότερα από δύο επίπεδα ή συνυπάρχει σπονδυλολίσθηση δευτέρου και πάνω βαθμού, διενεργείται συμπληρωματικά και σπονδυλοδεσία, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η σπονδυλική στήλη.

Η τοποθέτηση μεσακάνθιας πρόθεσης, ειδικού υλικού δηλαδή που εφαρμόζεται χειρουργικά μεταξύ των ακανθωδών αποφύσεων των σπονδύλων, προκειμένου να τους ανασηκώσει και να μειωθεί με αυτόν τον τρόπο η σπονδυλική στένωση είναι μια μέθοδος η οποία δεν είναι τεκμηριωμένη, όσον αφορά την αποτελεσματικότητά της και δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται..

Πότε πρέπει ο ασθενής με σπονδυλική στένωση να υποβάλλεται σε χειρουργική θεραπεία.;
Όταν ο ασθενής προσαρμόζει τις δραστηριότητές του ώστε να μην εμφανίζονται τα συμπτώματα της σπονδυλικής στένωσης, αλλά αυτού του είδους η προσαρμογή είναι σημαντικά περιοριστική και υποβαθμίζει σε υψηλό βαθμό την ποιότητα ζωής του, τότε αν και η συντηρητική θεραπεία είναι αναποτελεσματική, η χειρουργική θεραπεία είναι μια πιθανά λογική επιλογή.

Βεβαίως το όφελος που θα προκύψει, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί σε σχέση με το μέγεθος της επέμβασης που θα πραγματοποιηθεί, αν δηλαδή θα γίνει μόνον πεταλεκτομή ή και σπονδυλοδεσία καθώς και οι συνοδές παθήσεις του ασθενούς οι οποίες πιθανά να αυξάνουν τα ποσοστό θνησιμότητες. λόγω διεγχειρητικών επιπλοκών.

Αποτελεσματικότητα της χειρουργικής αποσυμπιεστικής πεταλεκτομής
Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας (μετά από 4 και παραπάνω χρόνια) είναι καλά ως άριστα στο 50 – 79 % των ασθενών.

Σε ασθενείς με σπονδυλική στένωση και σπονδυλολίσθηση η αποσυμπιεστική πεταλεκτομή και σπονδυλοδεσία μαζί, επιτυγχάνουν καλύτερο αποτέλεσμα σε σχέση με την αποσυμπιεστική πεταλεκτομή μόνη της.

Σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια σπονδυλική στένωση, ο συνδυασμός συντηρητικής και ελάχιστα επεμβατικής θεραπείας είναι αποτελεσματικός στο 70 % περίπου των ασθενών.

Σε ασθενείς με μέτρια έως βαριά σπονδυλική στένωση, η χειρουργική αποσυμπιεστική πεταλεκτομή είναι αποτελεσματικότερη από το συνδυασμό συντηρητικής / ελάχιστα επεμβατικής θεραπείας.

  1. Verbiest H. A radicular syndrome from developmental narrowing of the lumbar vertebral canal. J Bone Joint Surg Br 1954 May;36-B(2):230–7. [PubMed: 13163105]
  2. Sachs B, Frankel V. Progressive and kyphotic rigidity of the spine. J Nerv Ment Dis 1900;27:1.
  3. Genevay S, Atlas SJ, Katz JN. Variation in eligibility criteria from studies of radiculopathy due to a herniated disc and of neurogenic claudication due to lumbar spinal stenosis: A structured literature review. Spine. in press.
  4. Rampersaud YR, Ravi B, Lewis SJ, Stas V, Barron R, Davey R, et al. Assessment of health-related quality of life after surgical treatment of focal symptomatic spinal stenosis compared with osteoarthritis of the hip or knee. Spine J 2008 Mar–Apr;8(2):296–304. [PubMed: 17669690]
  5. Ciol MA, Deyo RA, Howell E, Kreif S. An assessment of surgery for spinal stenosis: time trends, geographic variations, complications, and reoperations. J Am Geriatr Soc 1996 Mar;44(3):285–90. [PubMed: 8600197]
  6. Deyo RA, Gray DT, Kreuter W, Mirza S, Martin BI. United States trends in lumbar fusion surgery for degenerative conditions. Spine 2005 Jun 15;30(12):1441–5. discussion 6–7. [PubMed: 15959375]
  7. Ciricillo SF, Weinstein PR. Lumbar spinal stenosis. West J Med 1993 Feb;158(2):171–7. [PubMed: 8434469]
  8. Amundsen T, Weber H, Lilleas F, Nordal HJ, Abdelnoor M, Magnaes B. Lumbar spinal stenosis. Clinical and radiologic features. Spine 1995 May 15;20(10):1178–86. [PubMed: 7638662]
  9. Johnsson KE, Rosen I, Uden A. The natural course of lumbar spinal stenosis. Clin Orthop Relat Res 1992 Jun;279:82–6. [PubMed: 1534726] Genevay and Atlas Page 9 Best Pract Res Clin Rheumatol. Author manuscript; available in PMC 2011 April 1. NIH-PA Author Manuscript NIH-PA Author Manuscript NIH-PA Author Manuscript
  10. Herno, A. Spinal Stenosis without deformity: Nonoperative treatment. In: Herkowitz, HH.; Dvorak, JJ.; Bell, G.; Nordin, M.; Grob, DD., editors. The Lumbar Spine. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2004. p. 490-4.
  11. Sairyo K, Biyani A, Goel V, Leaman D, Booth R Jr, Thomas J, et al. Pathomechanism of ligamentum flavum hypertrophy: a multidisciplinary investigation based on clinical, biomechanical, histologic, and biologic assessments. Spine 2005 Dec 1;30(23):2649–56. [PubMed: 16319751]
  12. Jenis LG, An HS. Spine update. Lumbar foraminal stenosis. Spine 2000;25(3):389–94. [PubMed: 10703115]
  13. Schönström N, Lindahl S, Willén J, Hansson T. Dynamic changes in the dimensions of the lumbar spinal canal: an experimental study in vitro. Journal of orthopaedic research 1989;7(1):115–21. [PubMed: 2908901]
  14. Inufusa A, An HS, Lim TH, Hasegawa T, Haughton VM, Nowicki BH. Anatomic changes of the spinal canal and intervertebral foramen associated with flexion-extension movement. Spine 1996 Nov 1;21(21):2412–20. [PubMed: 8923625]
  15. Porter RW, Ward D. Cauda equina dysfunction. The significance of two-level pathology. Spine 1992;17(1):9–15. [PubMed: 1536018]
  16. Olmarker K, Rydevik B, Hansson T, Holm S. Compression-induced changes of the nutritional supply to the porcine cauda equina. J Spinal Disord 1990 Mar;3(1):25–9. [PubMed: 2134408]
  17. Jespersen SM, Hansen ES, Høy K, Christensen KO, Lindblad BE, Ahrensberg JJ, et al. Two-level spinal stenosis in minipigs. Hemodynamic effects of exercise. Spine 1995;20(24):2765–73. [PubMed: 8747257]
  18. Mao GP, Konno S, Arai I, Olmarker KK, Kikuchi SS. Chronic double-level cauda equina compression. An experimental study on the dog cauda equina with analyses of nerve conduction velocity. Spine 1998;23(15):1641–4. [PubMed: 9704369]
  19. Olmarker K, Holm S, Rydevik B. Importance of compression onset rate for the degree of impairment of impulse propagation in experimental compression injury of the porcine cauda equina. Spine 1990 May;15(5):416–9. [PubMed: 2163547]
  20. Cooke TD, Lehmann PO. Intermittent claudication of neurogenic origin. Canadian journal of surgery 1968;11(2):151–9.
  21. Hanai K, Kawai K, Itoh Y, Satake T, Fujiyoshi F, Abematsu N. Simultaneous measurement of intraosseous and cerebrospinal fluid pressures in lumbar region. Spine 1985;10(1):64–8. [PubMed: 3983703]
  22. Brish A, Lerner MA, Braham J. Intermittent claudication from compression of cauda equina by a narrowed spinal canal. J Neurosurgery 1964;21:207–11.
  23. Takahashi K, Miyazaki T, Takino T, Matsui T, Tomita K. Epidural pressure measurements. Relationship between epidural pressure and posture in patients with lumbar spinal stenosis. Spine 1995 Mar 15;20(6):650–3. [PubMed: 7604339]
  24. Morishita Y, Hida S, Naito M, Arimizu J, Matsushima U, Nakamura A. Measurement of the local pressure of the intervertebral foramen and the electrophysiologic values of the spinal nerve roots in the vertebral foramen. Spine 2006 Dec 15;31(26):3076–80. [PubMed: 17173006]
  25. Chou R, Atlas SJ, Stanos SP, Rosenquist RW. Nonsurgical interventional therapies for low back pain: a review of the evidence for an american pain society clinical practice guideline. Spine 2009 May 1;34(10):1078–93. [PubMed: 19363456]
  26. Friedly J, Chan L, Deyo R. Increases in lumbosacral injections in the Medicare population: 1994 to 2001. Spine 2007 Jul 15;32(16):1754–60. [PubMed: 17632396]
  27. Igarashi A, Kikuchi S, Konno S. Correlation between inflammatory cytokines released from the lumbar facet joint tissue and symptoms in degenerative lumbar spinal disorders. J Orthop Sci 2007 Mar;12(2):154–60. [PubMed: 17393271]
  28. Matsumoto M, Watanabe K, Tsuji T, Ishii K, Takaishi H, Nakamura M, et al. Nocturnal leg cramps: a common complaint in patients with lumbar spinal canal stenosis. Spine 2009 Mar 1;34(5):E189– 94. [PubMed: 19247159]
  29. Inui Y, Doita M, Ouchi K, Tsukuda M, Fujita N, Kurosaka M. Clinical and radiologic features of lumbar spinal stenosis and disc herniation with neuropathic bladder. Spine 2004 Apr 15;29(8):869– 73. [PubMed: 15082986] Genevay and Atlas Page 10 Best Pract Res Clin Rheumatol. Author manuscript; available in PMC 2011 April 1. NIH-PA Author Manuscript NIH-PA Author Manuscript NIH-PA Author Manuscript
  30. Bridwell KH. Lumbar spinal stenosis. Diagnosis, management, and treatment. Clin Geriatr Med 1994 Nov;10(4):677–701. [PubMed: 7850697]
  31. Johnsson KE, Rosen I, Uden A. The natural course of lumbar spinal stenosis. Acta Orthop Scand Suppl 1993;251:67–8. [PubMed: 8451991]
  32. Turner JA, Ersek M, Herron L, Deyo R. Surgery for lumbar spinal stenosis. Attempted meta-analysis of the literature. Spine 1992 Jan;17(1):1–8. [PubMed: 1531550]
  33. Hai, Y. Classification, Natural Histrory, and Clinical Evaluation. In: Herkowitz, HH.; Dvorak, JJ.; Bell, G.; Nordin, M.; Grob, DD., editors. The Lumbar Spine. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2004. p. 464-71.
  34. Arbit E, Pannullo S. Lumbar stenosis: a clinical review. Clin Orthop Relat Res 2001 Mar;384:137– 43. [PubMed: 11249158]
  35. Katz JN, Dalgas M, Stucki GG, Katz NP, Bayley J, Fossel AH, et al. Degenerative lumbar spinal stenosis. Diagnostic value of the history and physical examination. Arthritis and rheumatism 1995;38 (9):1236–41. [PubMed: 7575718]
  36. Konno S, Kikuchi S, Tanaka Y, Yamazaki K, Shimada Y, Takei H, et al. A diagnostic support tool for lumbar spinal stenosis: a self-administered, self-reported history questionnaire. BMC Musculoskelet Disord 2007;8:102. [PubMed: 17967201]
  37. Konno S, Hayashino Y, Fukuhara S, Kikuchi S, Kaneda K, Seichi A, et al. Development of a clinical diagnosis support tool to identify patients with lumbar spinal stenosis. European spine journal 2007;16(11):1951–7. [PubMed: 17549525]
  38. Jarvik JG, Deyo RA. Diagnostic evaluation of low back pain with emphasis on imaging. Ann Intern Med 2002 Oct 1;137(7):586–97. [PubMed: 12353946]
  39. Verbiest H. Pathomorphologic aspects of developmental lumbar stenosis. Orthop Clin North Am 1975 Jan;6(1):177–96. [PubMed: 1113966]
  40. Eisenstein S. The trefoil configuration of the lumbar vertebral canal. A study of South African skeletal material. J Bone Joint Surg Br 1980 Feb;62-B(1):73–7. [PubMed: 7351439]
  41. Schonstrom NS, Bolender NF, Spengler DM. The pathomorphology of spinal stenosis as seen on CT scans of the lumbar spine. Spine 1985 Nov;10(9):806–11. [PubMed: 4089655]
  42. Schonstrom N, Bolender NF, Spengler DM, Hansson TH. Pressure changes within the cauda equina following constriction of the dural sac. An in vitro experimental study. Spine 1984 Sep;9(6):604–7. [PubMed: 6495030]
  43. Schonstrom N, Hansson T. Pressure changes following constriction of the cauda equina. An experimental study in situ. Spine 1988 Apr;13(4):385–8. [PubMed: 3406845]
  44. Lohman CM, Tallroth K, Kettunen JA, Lindgren KA. Comparison of radiologic signs and clinical symptoms of spinal stenosis. Spine 2006 Jul 15;31(16):1834–40. [PubMed: 16845360]
  45. Ogikubo O, Forsberg L, Hansson T. The relationship between the cross-sectional area of the cauda equina and the preoperative symptoms in central lumbar spinal stenosis. Spine 2007 Jun 1;32(13): 1423–8. discussion 9. [PubMed: 17545910]
  46. Kent DL, Haynor DR, Larson EB, Deyo RA. Diagnosis of lumbar spinal stenosis in adults: a metaanalysis of the accuracy of CT, MR, and myelography. AJR Am J Roentgenol 1992 May;158 (5):1135–44. [PubMed: 1533084]
  47. Haig AJ, Tong HC, Yamakawa KS, Quint DJ, Hoff JT, Chiodo A, et al. The sensitivity and specificity of electrodiagnostic testing for the clinical syndrome of lumbar spinal stenosis. Spine 2005 Dec 1;30 (23):2667–76. [PubMed: 16319753]
  48. Amundsen T, Weber H, Nordal HJ, Magnaes B, Abdelnoor M, Lilleâs F. Lumbar spinal stenosis: conservative or surgical management?: A prospective 10-year study. Spine 2000;25(11):1424–35. discussion 35. [PubMed: 10828926]
  49. Atlas SJ, Keller RB, Wu YA, Deyo RA, Singer DE. Long-term outcomes of surgical and nonsurgical management of lumbar spinal stenosis: 8 to 10 year results from the maine lumbar spine study. Spine 2005;30(8):936–43. [PubMed: 15834339]
  50. Watters WC 3rd, Bono CM, Gilbert TJ, Kreiner DS, Mazanec DJ, Shaffer WO, et al. An evidencebased clinical guideline for the diagnosis and treatment of degenerative lumbar spondylolisthesis.
[pp_popup ]

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδύλων είναι αρκετά συχνά στον πληθυσμό και οφείλονται κυρίως σε οστεοπόρωση. Το πρόβλημα είναι ότι τα 2/3 σχεδόν αυτών παραμένουν αδιάγνωστα και αποδίδονται σε πόνο λόγω μυϊκοί σπασμού ή πόνο σπονδυλαρθρίτιδας λόγω του προχωρημένου της ηλικίας. Είναι πιο συχνά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, κυρίως στις μεγάλες ηλικίες αλλά δεν αποκλείονται και νέοι άνθρωποι μεταξύ των 40 – 50 ετών.

 

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδύλων είναι αρκετά συχνά στον πληθυσμό και οφείλονται κυρίως σε οστεοπόρωση. Το πρόβλημα είναι ότι τα 2/3 σχεδόν αυτών παραμένουν αδιάγνωστα και αποδίδονται σε πόνο λόγω μυϊκοί σπασμού ή πόνο σπονδυλαρθρίτιδας λόγω του προχωρημένου της ηλικίας. Είναι πιο συχνά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, κυρίως στις μεγάλες ηλικίες αλλά δεν αποκλείονται και νέοι άνθρωποι μεταξύ των 40 – 50 ετών.

 

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδύλων είναι αρκετά συχνά στον πληθυσμό και οφείλονται κυρίως σε οστεοπόρωση. Το πρόβλημα είναι ότι τα 2/3 σχεδόν αυτών παραμένουν αδιάγνωστα και αποδίδονται σε πόνο λόγω μυϊκοί σπασμού ή πόνο σπονδυλαρθρίτιδας λόγω του προχωρημένου της ηλικίας. Είναι πιο συχνά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, κυρίως στις μεγάλες ηλικίες αλλά δεν αποκλείονται και νέοι άνθρωποι μεταξύ των 40 – 50 ετών.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ