Γενικά
Η ινομυαλγία είναι μια χρόνια επώδυνη πάθηση από την οποία μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες υποφέρουν περίπου 5 εκατομμύρια άνθρωποι. Οι ασθενείς αισθάνονται ευαισθησία, πόνο και δυσκαμψία στους μύες και τους συνδέσμους, χωρίς αυτά τα συμπτώματα να συνοδεύονται από αξιόλογα ευρήματα στις ακτινογραφίες και τις άλλες εργαστηριακές εξετάσεις.
Η ινομυαλγία δεν προσβάλλει τις αρθρώσεις και τα όργανα, αλλά ο μόνιμος πόνος και το αίσθημα κόπωσης που προκαλεί, επηρεάζουν δραματικά την ποιότητα ζωής του πάσχοντα και της οικογένειάς του.
Η ινομυαλγία συχνά συνοδεύεται από κόπωση, κακής ποιότητας ύπνο, άγχος, κατάθλιψη και διαταραχές της λειτουργίας του εντέρου.
Η αιτία της πάθησης είναι άγνωστη. Οι επώδυνες περιοχές δεν συνοδεύονται από φλεγμονή των ιστών. Έτσι παρά τον πόνο οι ασθενείς με ινομυαλγία δεν εμφανίζουν σωματική βλάβη ή παραμόρφωση.
Η ινομυαλγία είναι διαφορετική από τις άλλες ρευματικές παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η πολυμυοσίτιδα και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος. Σε αυτές παθήσεις, σε αντίθεση με την ινομυαλγία, ο πόνος οφείλεται στη φλεγμονή των ιστών. Οι ασθενείς επίσης μπορεί να εμφανίσουν βλάβη και παραμόρφωση των αρθρώσεων αλλά και των εσωτερικών οργάνων.
Ανατομία της Ινομυαλγίας
Υπάρχουν 18 σημεία ιδιαίτερης ευαισθησίας στο σώμα, τα οποία έχουν αναγνωριστεί από του ιατρούς. Όταν ασκηθεί πίεση σε αυτά τα σημεία προκαλείται πόνος. Αυτή η διαδικασία αποτελεί μέρος της διάγνωσης της ινομυαλγίας.
Τα επώδυνα σημεία βρίσκονται συμμετρικά στην πρόσθια και την οπίσθια επιφάνεια του σώματος:
- Πρόσθιες πλάγιες επιφάνειες του λαιμού χαμηλά
- Πίσω μέρος της κεφαλής
- Πρόσθια άνω επιφάνεια του θώρακα
- Οπίσθια άνω επιφάνεια του θώρακα
- Στην κορυφή των ώμων
- Έσω επιφάνεια των αγκώνων
- Άνω έξω επιφάνεια των γλουτών
- Στα πλάγια των κατ’ ισχίων αρθρώσεων
- Έσω επιφάνεια των γονάτων
Το μέγεθος των επώδυνων σημείων είναι μικρό σαν κεφαλή καρφίτσας. Τα σημεία εντοπίζονται γύρω από αρθρώσεις αλλά η ίδια η ινομυαλγία δεν έχει καμία σχέση με αρθριτικό πόνο.
Συμπτώματα
Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ινομυαλγίας είναι ο χρόνιος διάχυτος πόνος των μυών.
Η διάγνωση τίθεται με την πρόκληση πόνου σε τουλάχιστον 11 από τα 18 επώδυνα σημεία του σώματος που περιγράφτηκαν στην παράγραφο της ανατομίας της ινομυαλγίας.
Ο πόνος της ινομυαλγίας σε αντίθεση με τον πόνο του μυοπεριτονιακού συνδρόμου δεν περιορίζεται μόνον τοπικά στα επώδυνα σημεία αλλά είναι διάχυτος και έντονος και περιγράφεται από τους ασθενείς σαν πίεση, νυγμό και κάψιμο. Οι μύες μπορεί να είναι σκληροί και δύσκαμπτοι.
Οι ασθενείς με ινομυαλγία αισθάνονται μια μόνιμη κόπωση, ανεξάρτητα από τη φυσική δραστηριότητά τους και χαρακτηριστικά ξυπνούν το πρωί κουρασμένο, όπως κουρασμένοι αισθάνονταν και όταν έπεσαν να κοιμηθούν το βράδυ.
Το εύρος κίνησης των αρθρώσεων τους είναι συχνά περιορισμένο και γι αυτό η νόσος συχνά συγχέεται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Η ποιότητα του ύπνου είναι κακή και όπως έχει φανεί από κάποιες μετρήσεις στη διάρκεια του ύπνου, ο εγκέφαλός παρουσιάζει περιοδική έντονη δραστηριότητα, σε βαθιά επίπεδα ύπνου ,με αποτέλεσμα να μην ξεκουράζεται και να μην ανανήπτει ικανοποιητικά ο οργανισμός στη διάρκεια του ύπνου.
Οι ασθενείς με ινομυαλγία παρουσιάζουν επίσης συχνά συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης με αποτέλεσμα την κοινωνική απομόνωση και την δραματική ελάττωση της ποιότητας ζωής των πάσχοντων.
Άλλα λιγότερα συχνά συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την ινομυαλγία είναι :
- Πρωινή δυσκαμψία
- Πόνος μετά από άσκηση
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Σύγχυση
- Επώδυνος έμμηνος ρύση
- Ευαισθησία στην επαφή , το φως και το θόρυβο
Παθήσεις που μπορεί να συνυπάρχουν με την ινομυαλγία και πρέπει να διαφοροδιαγνωστούν από αυτή είναι:
- Ημικρανία
- Δυσλειτουργία της κροταφογναθικής άρθρωσης
- Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών
- Σύνδρομο Raynaud
- Ευερέθιστο έντερο ( κοιλιακός πόνος, φούσκωμα, διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές)
- Ευερέθιστη ουροδόχος κύστη ( αυξημένη συχνότητα ούρησης)
Φαρμακευτική Θεραπεία
Επίσημα η Αμερικανική Επιτροπή φαρμάκων και τροφίμων (FDA) έχει εγκρίνει τρία φάρμακα για την αντιμετώπιση της ινομυαλγίας
- Pregabalin (Lyrica)
- Duloxetine (Cymbalta)
- Milnacipran (Savella)
Ωστόσο πολλά ακόμη φάρμακα χορηγούνται για την αντιμετώπιση των συνοδών συμπτωμάτων της ινομυαλγίας.
- Αντιεπιληπτικά
Η Pregabalin είναι φάρμακο της κατηγορίας των αντιεπιληπτικών, με ένδειξη και για τη θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου και ένα από τα τρία φάρμακα με έγκριση από τον FDA για τη θεραπεία της ινομυαλγίας.
Άλλο αντιεπιληπτικό που χορηγείται στην ινομυαλγία για την αντιμετώπιση συνοδών παθήσεων και συμπτωμάτων είναι η Gabapentin (Neurontin)
- Αντικαταθλιπτικά
1. Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά : φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι η Amitriptyline ( Saroten ) και η nortriptyline. Χορηγούνται για τη βελτίωση της διάθεσης, του πόνου και της ποιότητας του ύπνου.
2. Αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης νοραδρεναλίνης (SNRI’S): τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής αυξάνουν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνη και νοραδρεναλίνη στα εγκεφαλικά κύτταρα, επιδρώντας θετικά στη ψυχική διάθεση και ελαττώνοντας τον πόνο. Παράδειγμα τέτοιων φαρμάκων είναι η Duloxetine (Cymbalta) και η Milnacipran (Savella)
3. Εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI’S) : εκλεκτικά αυξάνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης στον οργανισμό βελτιώνοντας κυρίως τη διάθεση και την ποιότητα ύπνου.
- Μυοχαλαρωτικά
Τα μυοχαλαρωτικά χορηγούνται για την ελάττωσης της σκληρότητας και της δυσκαμψίας των μυών. Μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου και την ελάττωση του πόνου της κροταφογναθικής άρθρωσης.
Άλλα επικουρικά φάρμακα
- Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη και Παρακεταμόλη
Από μόνα τους δεν έχουν ένδειξη για την αντιμετώπιση του πόνου της ινομυαλγία γιατί όπως αναφέρθηκε και προηγούμενα δεν υπάρχει φλεγμονή. Μπορεί οόμως επικουρικά να βοηθήσουν σε κάποια συνοδά συμπτώματα και παθήσεις όπως ημικρανία α, επώδυνη έμμηνος ρύση κλπ.
- Βενζοδιαζεπίνες
Τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας όπως stedon, valium, xanax κλπ χαλαρώνουν του μύες και βελτιώνουν την ποιότητα του ύπνου. Είναι φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν εθισμό και πρέπει να συνταγογραφούνται κατόπιν γνωμάτευσης και παρακολούθησης από το θεράποντα ιατρό.
- Ήπια Οπιοειδή
Τραμαδόλη και κωδεϊνη είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο του πόνου όταν τα προηγούμενα φάρμακα ή ο συνδυασμός τους δεν παρέχουν ικανοποιητική αναλγησία. Δεν προκαλούν τόσο σοβαρές πιθανές παρενέργειες όπως τα ισχυρά οπιοειδή. Η αποτελεσματικότητά τους στην περίπτωση της ινομυαλγίας είναι αμφίβολη.
Εναλλακτική Θεραπεία
- Βελονισμός
Πρόκειται για μία πανάρχαια θεραπευτική μεθοδολογία, η οποία χρησιμοποιείται και σήμερα, έχοντας υποστεί με την πάροδο των αιώνων πολλές τροποποιήσεις και βελτιώσεις. Έχει τις ρίζες της στην αρχαία Κίνα και στηρίζεται στην παρατήρηση ότι στη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σημαντικό ρόλο παίζουν μερικοί ενεργειακοί δρόμοι που σχετίζονται με τις διαδρομές βασικών νεύρων ή ομάδων νευρώνων που στο βελονισμό ονομάζονται «μεσημβρινοί». Στη διαδρομή τους υπάρχουν μερικά σημεία στα οποία, επεμβαίνοντας με μηχανικό ερεθισμό (στην περίπτωση του βελονισμού εισάγοντας βελόνες από το δέρμα σε άλλοτε άλλο βάθος) βελτιώνουμε τη διαταραγμένη ροή της ενέργειας με θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Ανάλογα με τα συμπτώματά σας ο βελονιστής θα εισάγει αρκετές πολύ λεπτές βελόνες σε διάφορα ειδικά σημεία του σώματος σας, τα οποία θα παραμείνουν εκεί για 20-40 λεπτά.
Σύμφωνα με κάποια άλλη θεώρηση, ο βελονισμός διεγείρει την απελευθέρωση στην αιματική κυκλοφορία, από τον ίδιο τον οργανισμό, ενδορφινών. Οι ενδορφίνες είναι οι φυσικές αναλγητικές ουσίες του οργανισμού οι οποίες ελαττώνουν την ένταση του πόνου, με φυσικό τρόπο χωρίς παρενέργειες.
Μια παραλλαγή του κλασικού βελονισμού είναι ο ηλεκτροβελονισμός, όπου εκεί οι βελόνες φέρουν καλώδιο συνδεδεμένο με ηλεκτρική πηγή, μέσω του οποίου μεταφέρεται ρεύμα και προκαλείται ηλεκτρική διέγερση στα σημεία που έχουν τοποθετηθεί οι βελόνες.
- Μασάζ
Αν και το μασάζ δεν είναι αποδεδειγμένο ότι ανακουφίζει τον πόνο της ινομυαλγίας πιστεύεται ότι δρα γενικότερα ευεργετικά στην μυϊκή χαλάρωση και τη βελτίωση της δυσκαμψίας.
Υπάρχουν διάφορα είδη μασάζ όπως το σουηδικό, το αθλητικό, το χαλαρωτικό κλπ.
- Θεραπείες αντιμετώπισης άγχους
Εφαρμόζονται από ψυχίατρους και ψυχολόγους και δεν είναι φαρμακευτικές.
Ποιες ιατρικές ειδικότητες ασχολούνται με τη θεραπεία της Ινομυαλγίας
- Ρευματολόγοι
Οι ρευματολόγοι είναι ιατροί ειδικευμένοι στη διάγνωση και θεραπεία της αρθρίτιδας και των παθήσεων των αρθρώσεων των μυών και των μαλακών ιστών. Παρακολουθούν τις εξελίξεις της πάθησης της ινομυαλγίας και έχουν ίσως τις περισσότερες γνώσεις για την αντιμετώπισή της. Ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει με όλους τους ρευματολόγους.
- Νευρολόγοι
Οι νευρολόγοι ασχολούνται με τη θεραπεία των παθήσεων του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου. Αρκετοί νευρολόγοι γνωρίζουν την ινομυαλγία αλλά όπως συμβαίνει και με τους ρευματολόγους δεν είναι όλοι εξοικειωμένοι με τη θεραπεία αυτής της ειδικής νόσου. Οι πάσχοντες που επισκέπτονται νευρολόγο για την αντιμετώπιση του πόνου της ινομυαλγίας λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή με νευρολογικά φάρμακα.
- Ιατροί Πόνου
Οι ιατροί πόνου γνωρίζουν την αντιμετώπιση κάθε είδους χρόνιου πόνου, ωστόσο πριν επισκεφθείτε κάποια κλινική πόνου, ρωτήστε αν ασχολείται ειδικότερα με την ινομυαλγία, γιατί υπάρχουν ιατροί πόνου που δεν ασχολούνται με τη συγκεκριμένη πάθηση.