Γενικά
Η διέγερση του νωτιαίου μυελού είναι μία θεραπεία νευροτροποποίησης. Ο όρος νευροτροποποίηση αναφέρεται σε θεραπείες οι οποίες μέσω ηλεκτρικής ή χημικής μεταβολής της μετάδοσης ενός σήματος στο νευρικό σύστημα, διεγείρουν, αναστέλλουν ή συντονίζουν τη δραστηριότητα των νευρώνων ή των νευρωνικών δικτύων.
Με τον τρόπο αυτό τα σήματα του πόνου διακόπτονται και μεταβάλλονται κατά τη διαδρομή τους από το νωτιαίο μελό στον εγκέφαλο. Ο ασθενής δεν αισθάνεται πλέον τον πόνο και στη θέση του αισθάνεται μια ευχάριστη ελαφριά παραισθησία.
Για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, η νευροτροποποίηση μπορεί να εφαρμοστεί με διέγερση του νωτιαίου μυελού, περιφερική νευροδιέγερση και με υπαραχνοειδή έγχυση φαρμάκων, μέσω κατάλληλων εμφυτεύσιμων συστημάτων για την επίτευξη θεραπευτικού αποτελέσματος.
Σε ποιον αναφέρονται οι Θεραπείες Νευροτροποποίησης
Οι θεραπείες νευροτροποποίησης αναφέρονται σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς με χρόνιο πόνο, οι οποίοι:
• δεν μπορούν να ανακουφιστούν επαρκώς με φαρμακευτική αγωγή ή με άλλες λιγότερο επεμβατικές μεθόδους,
• εμφανίζουν σημαντικές παρενέργειες από τη λήψη φαρμάκων
• σε ασθενείς στους οποίους η χειρουργική επέμβαση αντενδείκνυται ή δεν αναμένεται να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα
• σε ασθενείς στους οποίους ο πόνος εμμένει μετά από χειρουργική επέμβαση
Πρόκειται για αντιστρεπτές θεραπείες, οι οποίες εφαρμόζονται μετά από δοκιμαστική περίοδο κατά την οποία ο ασθενής έχει παρατηρήσει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.
Περιγραφή της μεθόδου
Για την εφαρμογή της διέγερσης νωτιαίου μυελού, ένα ή παραπάνω ηλεκτρόδια εμφυτεύονται με τοπική αναισθησία και ακτινοσκοπική καθοδήγηση στον επισκληρίδιο χώρο, στο οπίσθιο κέρας του νωτιαίου μυελού, και σε επίπεδο το οποίο αντιστοιχεί στο δερμοτόμιο όπου παρουσιάζεται ο πόνος. Τα ηλεκτρόδια συνδέονται μέσω υποδόριας διαδρομής με εμφυτεύσιμη γεννήτρια. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τη γεννήτρια εφαρμόζεται μέσω των ηλεκτροδίων στις κατάλληλες περιοχές του νωτιαίου μυελού.
Εναλλακτικά, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να εφαρμοστεί περιφερική νευροδιέγερση ή συνδυασμός νωτιαίας και περιφερικής διέγερσης. Στην περίπτωση της περιφερικής διέγερσης, ένα ή παραπάνω ηλεκτρόδια τοποθετούνται υποδόρια στην περιοχή που εντοπίζεται ο πόνος και συνδέονται επίσης μέσω υποδόριας διαδρομής με εμφυτεύσιμη γεννήτρια. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια επιδρά στα περιφερικά νεύρα με στόχο τη μείωση του πόνου.
Για την αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος της νευροδιέγερσης, πραγματοποιείται δοκιμαστική νευροδιέγερση λίγων ημερών. Εφόσον ο ίδιος ο ασθενής διαπιστώσει σημαντική ανακούφιση (>50%) και δώσει τη συγκατάθεσή, ακολουθεί η εμφύτευση του μόνιμου συστήματος. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ικανοποιητικό αποτέλεσμα, τότε απλά αποσύρεται το ή τα ηλεκτρόδια που είχαν τοποθετηθεί. Πρόκειται για μια πλήρως αντιστρέψιμη θεραπεία, κάθε σύστημα νευροδιέγερσης μπορεί ανά πάσα στιγμή να αφαιρεθεί σε περίπτωση ανάγκης χωρίς καμία παρενέργεια.
Ο προγραμματισμός του συστήματος γίνεται τηλεμετρικά με ειδικό προγραμματιστή, υπάρχει δυνατότητα αλλαγής και εφαρμογής διαφόρων συνδυασμών ώστε ο ασθενής να λαμβάνει το βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Ο ίδιος ο ασθενής φέρει και αυτός προγραμματιστή τσέπης τον οποίο μπορεί να διακόπτει, να ενεργοποιεί και να αυξομειώνει την ένταση του διεγέρτη.
Απόλυτες Ενδείξεις
Νευροπαθητικός πόνος
• Ριζοπάθειες με ή χωρίς πόνο στη μέση (χρόνια ισχιαλγία)
• Σύνδρομο Εμμένοντος Πόνου μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη (FBSS) (2,10,12,13,14))
• CRPS-Αλγοδυστροφία: (Σύνδρομο Περίπλοκου Περιοχικού Πόνου) (30,31,32,33,34,35,36,37)
τύπου Ι (αντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία)
τύπου ΙΙ (καυσαλγία)
Άλλες Ενδείξεις
Ισχαιμικός πόνος (51,52,53,54,55,56,57,58,59,60,61,62,63,64,65,66)
• Εμμένουσα φαρμακοανθεκτική σταθερή στηθάγχη
• Περιφερική αγγειοπάθεια (PVD)/ισχαιμία κάτω άκρων με πόνο
Νευροπαθητικός πόνος
• Διαβητική Περιφερική πολυνευροπάθεια (41,42,43,44)
• Περιφερική νευροπάθεια (μεθερπητική νευραλγία, πόνος μέλους φάντασμα, τραυματισμός περιφερικού νεύρου, κλπ) (38,39,40)
Αποτελεσματικότητα
Νευροπαθητικός Πόνος
• Η νευροδιέγερση νωτιαίου μυελού αποδεικνύεται περισσότερο αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του πόνου των κάτω άκρων σε σχέση με τις συντηρητικές θεραπείες καθώς και σε σχέση με την επανεπέμβαση στη σπονδυλική στήλη
• Η πρόσληψη φαρμάκων και η χρήση άλλων θεραπειών για την αντιμετώπιση του πόνου μειώνονται σημαντικά
• Η ποιότητα ζωής και η λειτουργικότητα των ασθενών βελτιώνονται σημαντικά σε συνάρτηση με τις πιθανές επιπλοκές
Ισχαιμικός Πόνος
• Μείωση του πόνου και βελτίωση της μικροκυκλοφορίας του ισχαιμικού άκρου καθώς και ανακούφιση από τον πόνο της στηθάγχης
• Σημαντική μείωση της πιθανότητας ακρωτηριασμού του ισχαιμικού άκρου σε σύγκριση με συντηρητική θεραπεία, ακόμα και σε σύγκριση με χειρουργικές τεχνικές επαναιμάτωσης
• Μείωση της πρόσληψης φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πόνου
• Μείωση της ισχαιμίας του μυοκαρδίου και συνεπώς των ισχαιμικών επεισοδίων
• Βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας και της ποιότητας ζωής