Γενικά
Νευροπαθητικός πόνος είναι αυτός που προκαλείται από βλάβη ή δυσλειτουργία του περιφερικού ή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ο πόνος περιγράφεται από τους ασθενείς ως καυστικός, διαξιφιστικός, σαν μυρμήγκιασμα, σαν ηλεκτρική εκκένωση και συνήθως είναι έντονος και συνεχής. Μπορεί να συνυπάρχει με τον αλγαισθητικό πόνο. Είναι ανθεκτικός στη θεραπεία με απλά παυσίπονα , αντιφλεγμονώδη, ακόμη και οπιοειδή φάρμακα. Δεν είναι εύκολος στη διάγνωσή του και όταν παραμένει αθεράπευτος προκαλεί ελάττωση των φυσικών δραστηριοτήτων, μείωση της αποδοτικότητας, απαισιοδοξία, κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου και απομόνωση του πάσχοντος. Για την αναγνώρισή και την αποτελεσματικότερη διαχείρισή του χρειάζεται εξειδικευμένη ιατρική αντιμετώπιση που παρέχεται στα Ιατρεία πόνου.
Συνήθεις καταστάσεις – Παθήσεις με Νευροπαθητικό Πόνο
- Νευραλγία τριδύμου
- Άτυπη προσωπαλγία
- Μεθερπητική νευραλγία
- Διαβητική πολυνευροπάθεια
- Πόνος κολοβώματος μετά από ακρωτηριασμό
- Πόνος μέλους φάντασμα
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Μετά από χημειοθεραπεία
- Μετά από ακτινοβολία
- Λοίμωξη από HIV
- Αλκοολισμός
- Καρκίνος
- Παγίδευση νεύρου
- Μετεγχειρητική νευροπάθεια από τραυματισμό νεύρου
- Μόνιμη ισχιαλγία μετά από χειρουργική επέμβαση στη μέση
- Άλλες λιγότερο συνήθεις καταστάσεις
Άλλα χαρακτηριστικά συμπτώματα Νευροπαθητικού Πόνου
- Αλλοδυνία: σημαίνει την πρόκληση πόνου από ένα φυσιολογικά μη επώδυνο ερέθισμα. Π.χ το απαλό άγγιγμα του προσώπου προκαλεί έντονο πόνο στον πάσχοντα από νευραλγία τριδύμου
- Υπεραλγησία : σημαίνει την πρόκληση πόνου μεγάλης έντασης από ένα ερέθισμα που φυσιολογικά θα προκαλούσε μια μέτρια δυσφορία
- Παραισθησία : σημαίνει την αίσθηση ερεθισμάτων όπως τσίμπημα από βελόνα, μυρμήγκιασμα, χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρχει εξωτερικό ερέθισμα που να τα προκαλεί.
Θεραπεία του Νευροπαθητικού Πόνου
- Θεραπεία της ίδιας της αιτίας όταν αυτή είναι γνωστή και αντιμετωπίσιμη. Για παράδειγμα ο στενός έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη περιορίζει τα συμπτώματα νευροπαθητικού πόνου. ο απεγκλωβισμός κάποιου παγιδευμένου νεύρου σταματάει συνήθως το νευροπαθητικό πόνο.
- Φάρμακα:
1. Αντικαταθλιπτικά: χορηγούνται για την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου και συχνά αποδεικνύονται αποτελεσματικά. Υπάρχουν συνήθως δύο κατηγορίες που προτιμώνται, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης. Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης είναι μια τρίτη κατηγορία αντιεπιληπτικών που φαίνεται να επιτυγχάνει κάποια αποτελέσματα, αλλά χρειάζεται ακόμη περαιτέρω τεκμηρίωση. Η αύξηση της δόσης των αντικαταθλιπτικών πρέπει να γίνεται αργά, για να αποφευχθούν ή να περιοριστούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων. Η δράση τους μπορεί να εμφανιστεί από τις πρώτες ημέρες ή και μετά από 4-6 εβδομάδες αργής αύξησης της δόσης. Κάποιοι ασθενείς απογοητεύονται νωρίς και διακόπτουν το φάρμακο λανθασμένα.
2. Αντιεπιληπτικά: είναι φάρμακα που χορηγούνται για τη θεραπεία της επιληψίας αλλά έχει αποδειχτεί ότι ελαττώνουν το νευροπαθητικό πόνο. Είναι μια εναλλακτική λύση αντί των αντικαταθλιπτικών αλλά μπορεί να δοθούν και σε συνδυασμό με αυτά όταν η μονοθεραπεία είναι αναποτελεσματική. Η δράση τους μπορεί να εμφανιστεί από τις πρώτες ημέρες ή και μετά από 4-6 εβδομάδες αργής αύξησης της δόσης. Κάποιοι ασθενείς απογοητεύονται νωρίς και διακόπτουν το φάρμακο λανθασμένα.
3. Τραμαδόλη: Έχει δράση αγωνιστή στους υποδοχείς οπιοειδών και επίσης αναστέλλει την επαναπρόσληψη των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνη και νορεπινεφρίνη. Αυτός ο διπλός τρόπος δράσης (μηχανισμός δράσης οπιοειδούς και αντικαταθλιπτικού) περιορίζει την μετάδοση των επώδυνων σημάτων στην ανιούσα και κατιούσα οδό του πόνου. Δεν έχει αντιφλεγμονώδη δράση και δεν επιδρά δυσμενώς στο καρδιαγγειακό. Χρειάζεται προσοχή στις δόσεις όταν χορηγείται σε συνδυασμό με αντικαταθλιπτικά, λόγω του κινδύνου πρόκλησης σεροτονινεργικού συνδρόμου
4. Οπιοειδή: δεν αποτελούν φάρμακο εκλογής στο νευροπαθητικό πόνο αλλά χορηγούνται όταν αυτός δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς με τα προηγούμενα θεραπευτικά σχήματα και τους συνδυασμούς τους.
- ΕΠΙΘΕΜΑ ΚΑΠΣΑΪΚΙΝΗΣ: Είναι καινούριο φάρμακο στην Ελληνική αγορά, με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα σε υψηλό ποσοστό ασθενών που πάσχουν από περιφερικό νευροπαθητικό πόνο.
- ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ- TENS: Σε μερικές περιπτώσεις ο βελονισμός, οι θεραπείες χαλάρωσης (μασάζ, shiatsu κλπ), η εφαρμογή διαδερμικής ηλεκτρικής νευροδιέγερσης (TENS), βοηθούν σε συνδυασμό με τις προαναφερθείσες θεραπείες στην ανακούφιση του πάσχοντος.
- ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
1. Εφαρμογή παλμικής ραδιοσυχνότητας στο γάγγλιο της οπίσθιας νωτιαίας ρίζας
2. Εφαρμογή παλμικής ραδιοσυχνότητας στο περιφερικό νεύρο που πάσχει
3. Σειρά περιφερικών αποκλεισμών νεύρων με τοπικό αναισθητικό και κορτικοστεροειδές
6. Χειρουργική επέμβαση ανάλογα με την αιτία πρόκλησης της βλάβης (π.χ διατομή του περιφερικού νεύρου που έχει υποστεί βλάβη)
- ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ : Ο πόνος μπορεί να επιδεινωθεί με το άγχος, το stress, την κατάθλιψη. Ο έλεγχος των αρνητικών συναισθημάτων και η αισιόδοξη στάση του ασθενούς στο πρόβλημα καθώς και οι λογικές προσδοκίες όσο αναφορά το αποτέλεσμα της θεραπείας αυξάνουν το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας.