Γενικά
Ο χρόνιος πόνος είναι μια περίπλοκη κατάσταση που ανεξαρτήτως της αιτίας που τον προκαλεί, αποτελεί ο ίδιος μία νόσο. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα Πόνου, περίπου 42 -50 εκατομμύρια Αμερικανοί υποφέρουν από χρόνιο πόνο.
Η παθοφυσιολογία (μηχανισμός πρόκλησης) του χρόνιου πόνου, παρά τις πολλές έρευνες που έχουν γίνει και συνεχίζονται, με κόστος πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, δεν είναι πλήρως κατανοητή.
Οι φαρμακευτικές θεραπείες που συνταγογραφούνται, βοηθούν μόνον το 58% περίπου των ασθενών. Οι επεμβατικές θεραπείες που εφαρμόζονται δεν εξασφαλίζουν και αυτές στο 100% των ασθενών, ένα σίγουρο και μόνιμο θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Συχνότερες Αιτίες Χρόνιου Πόνου
- Οσφυαλγία
- Ισχιαλγία
- Κεφαλαλγία
- Αρθρίτιδα και ειδικότερα οστεοαρθρίτιδα
- Ινομυαλγία
- Νευροπάθεια
- Καρκινικός πόνος
Η θεραπεία της υποκείμενης αιτίας πόνου είναι βεβαίως πολύ σημαντική, αλλά δεν θεραπεύει πάντοτε το χρόνιο πόνο. Σε μερικές περιπτώσεις η αιτία του χρόνιου πόνου είναι άγνωστη.
Γενικότερα, ένας ρεαλιστικός στόχος της θεραπείας του χρόνιου πόνου είναι η σημαντική ελάττωση του πόνου και η βελτίωση της ικανότητας του ασθενούς να εκτελεί τις φυσικές δραστηριότητές του, επιτυγχάνοντας με αυτό τον τρόπο μια καλή ποιότητα ζωής.
Η ολοκληρωτική εξάλειψη του πόνου, με φαρμακευτική αγωγή μικρής χρονικής διάρκειας, ή με την εφαρμογή μιας ελάχιστα επεμβατικής θεραπείας πόνου, ή μιας χειρουργικής επέμβασης, είναι μάλλον μια μη ρεαλιστική προσδοκία.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο χρόνιος πόνος απαιτεί και χρόνια θεραπεία, όπως άλλωστε και οι άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι καρδιοπάθειες κλπ, οι οποίες απαιτούν δια βίου θεραπεία.
Επίδραση της Ψυχολογίας στον Χρόνιο Πόνο
Είναι βέβαιο ότι τα αρνητικά συναισθήματα όπως η απαισιοδοξία, η απογοήτευση, το άγχος, η στενοχώρια και η κατάθλιψη, επιδεινώνουν το χρόνιο πόνο. Οι άνθρωποι που κυριεύονται από τέτοια συναισθήματα, εγκαταλείπουν την προσπάθεια τους για βελτίωση της ποιότητα ζωής τους και απαντούν λιγότερο στις θεραπείες. Οι άνθρωποι που καταφέρνουν να διατηρήσουν μια πιο αισιόδοξη στάση στο πρόβλημά τους, καταφέρνουν να το αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη επιτυχία.
Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου λοιπόν, είναι μια διαρκής μάχη που δίνει ο ασθενής και η ψυχολογία του παίζει ένα σημαντικότατο ρόλο για την τελική έκβαση.
Για τη διατήρηση θετικής της ψυχολογίας του πάσχοντος, απαιτείται μια πολυπαραγοντική προσέγγιση του προβλήματος.
Φάρμακα, ψυχοθεραπεία, τεχνικές χαλάρωσης και υποστήριξη από το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον του ασθενούς έχουν τη δικιά τους ξεχωριστή σημασία.
Φάρμακα που χορηγούνται για τη θεραπεία του Χρόνιου Πόνου
Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες συνταγογραφούμενων και μη φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου ως μονοθεραπεία ή ως συνδυασμός.
- Απλά αναλγητικά. Πολλοί ασθενείς ανακουφίζονται από τη λήψη απλών αναλγητικών όπως είναι η παρακεταμόλη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη κ.α. Κάποια από αυτά όπως η ναπροξένη για παράδειγμα, δεν χρειάζονται συνταγή ιατρού.
Τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής μπορεί να θεωρούνται σε γενικές γραμμές αρκετά ασφαλή, αλλά η λήψη τους δεν είναι ακίνδυνη. Για παράδειγμα η υπερβολική λήψη παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει οξεία ηπατική ανεπάρκεια, ειδικότερα σε ασθενείς που ήδη υποφέρουν από ασθένεια του ήπατος. Τα αντιφλεγμονώδη όταν λαμβάνονται από ασθενείς με καρδιοπάθεια, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή καρδιολογική επιπλοκή.
- Δερματικά επιθέματα (επίθεμα καψαϊκίνης, λιδοκαϊνης κλπ)
- Αντικαταθλιπτικά. Φάρμακα της κατηγορίας αυτής, που έχουν εγκριθεί από την Αμερικανική επιτροπή τροφών και φαρμάκων (FDA) για τη θεραπεία της κατάθλιψης, χορηγούνται από τους ιατρούς για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου.
Α) τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Το αναλγητικό αποτέλεσμα είναι ανεξάρτητο από την επίδραση των φαρμάκων στη ψυχολογία του ασθενούς και τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής χορηγούνται και σε ασθενείς που πονούν αλλά δεν έχουν κατάθλιψη. Τέτοια φάρμακα είναι η αμιτριπτιλύνη (Saroten), η χλωριμιπραμίνη (Anafranil).
Β) αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης- νορεπεινεφρίνης (SNRI’s). Τέτοια φάρμακα είναι η βενλαφαξίνη (Efexor κ.α), και η ντουλοξετίνη (Cymbalta) τα οποία έχουν πάρει έγκριση από τον FDA για τη θεραπεία της ινομυαλγίας και του νευροπαθητικού πόνου. Έχουν παρόμοια αποτελεσματικότητα με τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά αλλά εμφανίζουν λιγότερες παρενέργειες. Όταν χρησιμοποιούνται στις σωστές δόσεις και με την κατάλληλη παρακολούθηση αποτελούν μια πολύ καλή θεραπευτική επιλογή του χρόνιου πόνου.
- Αντιεπιληπτικά. Είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της επιληψίας, αλλά συνταγογραφούνται και για την αντιμετώπιση του χρόνιου, κυρίως νευροπαθητικού πόνου. Τέτοια φάρμακα είναι η καρβαμαζεπίνη (Tegretol) που αποτελεί φάρμακο πρώτης γραμμής για τη θεραπεία της νευραλγίας τριδύμου, η γκαμπαπεντίνη (Neurontin) και η πρεγκαμπαλίνη (Lyrica) για τη θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου και της ινομυαλγίας η δεύτερη, με έγκριση από τον FDA.
- Οπιοειδή. Κωδεϊνη, τραμαδόλη, ταπενταδόλη, μορφίνη, φεντανύλη μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικά φάρμακα στη θεραπεία του χρόνιου ανθεκτικού, καλοήθη και κακοήθη πόνου. χορηγούνται από διάφορες οδούς ( στόμα, ορθό, διαδερμικά, υποδόρια, ενδοφλεβίως, διαρινικά, επισκληριδίως, υπαραχνοειδώς κλπ.). Τα οπιοειδή μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες, όταν όμως χορηγούνται με προσοχή, στις σωστές δοσολογίες και σε ασθενείς που δεν μπόρεσαν να βρουν ικανοποιητική ανακούφιση, με συνδυασμούς φαρμάκων και επεμβατικών θεραπειών, έχουν απόλυτη ένδειξη και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του πάσχοντος.
Μη φαρμακευτικές θεραπείες του Χρόνιου Πόνου
- Ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες πόνου. Πρόκειται για ειδικά σχεδιασμένες τεχνικές, που εφαρμόζονται υπο τοπική αναισθησία και ακτινοσκοπική καθοδήγηση, και χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση και θεραπεία του χρόνιου πόνου. (διατρηματική επισκληρίδιος έγχυση, νευροπλαστική, κυφοπλαστική, απονεύρωση αρθρώσεων με ραδιοσυχνότητα κ.λ.π)
- Εναλλακτική θεραπεία. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται ο βελονισμός, η χειροπρακτική, το μασάζ, η yoga, το siatsu, η ρεφλεξολογία, η οστεοπαθητική κ.α
- Άσκηση. Το κολύμπι, η ποδηλασία, το περπάτημα, το ελαφρύ τρεξιματάκι και οι διατατικές ασκήσεις των μυών και των αρθρώσεων, είναι ασκήσεις που μπορεί να βοηθήσουν στη διατήρηση μιας καλής φυσικής κατάστασης, χωρίς να επιβαρύνουν ιδιαίτερα το μυοσκελετικό σύστημα του πάσχοντος
- Φυσικοθεραπεία. Η φυσικοθεραπεία σε συνδυασμό με την άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της κίνησης και της εκτέλεσης των καθημερινών φυσικών δραστηριοτήτων με λιγότερο πόνο.
- Θεραπείες νευροτροποποίησης.
- Θεραπείες ψυχολογικής υποστήριξης
- Διατροφή. Η σωστή διατροφή παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης και ευεξίας του οργανισμού.
Επιλογή Θεραπείας
Η θεραπεία του χρόνιου πόνου είναι πολυπαραγοντική και εξατομικευμένη για τον κάθε ασθενή, ανάλογα με το ιστορικό του, την αιτία του πόνου και την ιδιοσυγκρασία του.
Συζητήστε με τον ιατρό σας την κατάλληλη για εσάς, θεραπεία, που τις περισσότερες φορές είναι συνδυαστική.