Γενικά
Ο πόνος είναι μια περίπλοκη κατάσταση. Είναι πολλά περισσότερο από μια αρχική ασθένεια ή βλάβη που προκάλεσε την επώδυνη κατάσταση. Στο παρελθόν οι άνθρωποι πιστεύανε ότι τα σήματα του πόνου ταξιδεύουν σε μια μόνο κατεύθυνση, από το σημείο της βλάβης προς τον εγκέφαλο. Σήμερα οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο εγκέφαλος έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί σαν «πύλη» ελέγχοντας ο ίδιος, τα μηνύματα που προσλαμβάνει και αποστέλλει. Αυτό αποκαλείται η θεωρία της «πύλης ελέγχου του πόνου». Το σημαντικό σε αυτή τη θεωρία είναι ότι οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος μπορεί να στέλνει με τις κατιούσες οδούς πόνου, μηνύματα αναστολής των επώδυνων σημάτων σε διάφορα μέρη του σώματος.
Ένα καλό παράδειγμα από την πραγματικότητα είναι όταν ένας αθλητής τραυματίζεται στο μέσο ενός πολύ σημαντικού αγώνα, αγνοεί ή και δεν αντιλαμβάνεται καθόλου το γεγονός, ότι του συνέβη ένας σοβαρός τραυματισμός. Μόνον μετά από το τέλος του παιχνιδιού ανακαλύπτει ο ίδιος και η ιατρική ομάδα πόσο επώδυνος ήταν και είναι ο τραυματισμός που του συνέβη. Αυτό το παράδειγμα βοηθάει να καταλάβουμε, γιατί αρκετοί άνθρωποι βιώνουν λιγότερο πόνο όταν είναι απορροφημένοι από άλλα γεγονότα και δραστηριότητες στη διάρκεια της ημέρας, αλλά αντιλαμβάνονται τον πόνο τους στη διάρκεια της νύχτας όταν σταματάει η δραστηριότητά τους.
Υπάρχουν φυσικοί, συναισθηματικοί και ψυχικοί παράγοντες οι οποίοι μπορούν να κλείσουν την« Πύλη» και να μειώσουν τον πόνο.
Φυσικοί παράγοντες
- Φάρμακα
- Θερμά επιθέματα, μάλαξη, βελονισμός
- Μυϊκή χάλαση
- Θεραπείες πόνου
- Χειρουργική επέμβαση
Συναισθηματικοί παράγοντες
- Η προσωπική αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα
- Η κοινωνική βοήθεια από την οικογένεια, τους φίλους, τους συνεργάτες και τους λειτουργούς υγείας
- Μια υγιής πνευματική διάθεση
- Χαμηλά επίπεδα άγχους
- Έλεγχος καταθλιπτικών συναισθημάτων
Ψυχικοί παράγοντες
- Αναψυχή
- Χιούμορ
- Ενεργής παρά παθητική διαχείριση των καταστάσεων
- Αισθήματα δυνατότητας ελέγχου και κυριαρχίας επί του πόνου
Μουσική
Μια θεραπεία πόνου που συνδυάζει συναισθηματικούς και ψυχικούς παράγοντες και επιδρά στην εγκεφαλική λειτουργία περιορίζοντας την ένταση του πόνου, είναι το άκουσμα και η δημιουργία μουσικής.
Η συνεργασία Cochrane, μια ομάδα επιστημόνων που δημοσιεύει ανασκοπήσεις και μελέτες ιατρικής επιστημονικής έρευνας, εξέτασε μια ομάδα μελετών με αντικείμενο τον πόνο και τη μουσική. Σύμφωνα με την ανασκόπηση Cochrane του 2006, η πλειονότητα των μελετών σχετικά με τη χρήση της μουσικής για τη θεραπεία του πόνου , έγινε σε ανθρώπους που μόλις είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. Το συμπέρασμα είναι ότι ενώ τα φάρμακα είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία του μετεγχειρητικού πόνου, η μουσική μπορεί στην πραγματικότητα να ελαττώσει την ένταση του πόνου και την ανάγκη μεγάλων δόσεων αναλγητικών για την αντιμετώπισή του. Διάφορες άλλες μελέτες έδειξαν ότι η μουσική μπορεί να ελαττώσει τον πόνο σε διάφορες επώδυνες ιατρικές πράξεις, σε οδοντιατρικές επεμβάσεις, θεραπείες καρκίνου, τοκετό και χρόνιο πόνο.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η απασχόληση του εγκεφάλου με μουσικά ακούσματα, αποσπά την προσοχή από τον πόνο και δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα που περιορίζουν την ένταση του πόνου και επιτυγχάνουν τη χαλάρωση του σώματος. Πιστεύεται επίσης ότι η μουσική προκαλεί την έκλυση ενδορφίνης, μιας εσωτερικής φυσικής ορμόνης του οργανισμού, η οποία έχει ισχυρή αναλγητική δράση.
Η μουσική είναι μια θεραπεία πόνου χωρίς παρενέργειες, δεν κοστίζει και μπορεί να εφαρμοστεί από τον ίδιο τον πάσχοντα οποιαδήποτε στιγμή χρειάζεται. Έτσι ο ασθενής αποκτά ο ίδιος τον έλεγχο της κατάστασης του και δημιουργεί θετικές σκέψεις στον εγκέφαλό του, που τον βοηθούν να αντιληφθεί καλύτερα το πρόβλημά του και να αποκτήσει την απαιτούμενη ψυχική δύναμη για την αντιμετώπισή του.
Το πώς αντιλαμβάνεσαι τον πόνο σου μπορεί να προβλέψει κατά πόσο μπορείς να τα βγάλεις πέρα και κατά πόσο θα ωφεληθείς από τη θεραπεία. Το να έχεις μη ρεαλιστικές ή αρνητικές προσδοκίες, οδηγεί σε περισσότερο πόνο και συναισθηματική φόρτιση. Το να σκέφτεσαι διαρκώς ότι ο πόνος θα χειροτερεύει και να εμμένεις στη σκέψη ότι μπορεί στο μέλλον να μην είσαι σε θέση να προσέξεις τον εαυτό σου, μπορεί να κάνει τα πράγματα μόνο χειρότερα.
Οι ειδικοί του πόνου έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι ασθενείς που δεν είναι τόσο αγχώδεις, δεν προβληματίζονται , δεν θλίβονται, έχουν ισχυρή κοινωνική υποστήριξη και μια γενικότερη αισιόδοξη διάθεση, έχουν τη δυνατότητα να αποσπαστούν από τον πόνο , να διατηρήσουν μια αντικειμενική και αισιόδοξη προσδοκία για το μέλλον και να βρούνε διεξόδους στο πρόβλημα τους.
Η μουσική είναι ένας από τους τρόπους που αυτό μπορεί να επιτευχθεί, γιατί σύμφωνα με τους ερευνητές βοηθάει τους ασθενείς
- Να μειώσουν το άγχος
- Να μειώσουν τη συναισθηματική φόρτιση
- Να αποκτήσουν θετική και αισιόδοξη διάθεση
- Να μειώσουν τη μυϊκή σύσπαση
- Να χαλαρώσουν
- Να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου τους
- Να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους
Οι ευεργετικές ιδιότητες της μουσικής μπορούν να επιτευχθούν
- Ακούγοντας μουσική
- Συνθέτοντας μουσική
- Τραγουδώντας ένα μουσικό κομμάτι
Ο πόνος είναι μια προσωπική εμπειρία. Όσο περισσότερο μπορείς να αναγνωρίσεις τους ειδικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον πόνο σου, τόσο καλύτερα θα νιώσεις σχετικά με τη δυνατότητά σου να τον διαχειριστείς.
Ακόμη και αν ο πόνος σου προκλήθηκε εξ αιτίας μια ασθένειας ή ενός ατυχήματος, όσο περνάει ο χρόνος, άλλοι παράγοντες συμμετέχουν στο παιχνίδι. Αυτοί είναι η προσωπικότητά σου, οι πεποιθήσεις σου για το χρόνιο πόνο, τα μελλοντικά σου σχέδια, ο κόσμος γύρω σου, η ύπαρξη πολλής ή λίγης υποστήριξης από οικογένεια και φίλους και τα αισθήματα άγχους και κατάθλιψης. Όλα μπορεί να επηρεάσουν την εμπειρία του πόνου σου.
Κάποτε οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο πόνος είναι οργανικός ή ψυχικός. Σήμερα οι περισσότεροι συμφωνούν ότι ο πόνος δεν είναι αποτέλεσμα μόνο ψυχολογικών ή μόνον οργανικών παραγόντων. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει τρόπος να μετρήσεις αντικειμενικά τον πόνο, εξ ορισμού πόνος είναι αυτό που οι πάσχοντες λένε ότι είναι. Ο πόνος είναι μια αισθητική και συναισθηματική εμπειρία.
Επομένως η μουσική είναι ένα ακίνδυνο «φάρμακο», που επιδρά στις αισθήσεις και τα συναισθήματα, στοχεύοντας ακριβώς στους παράγοντες που συνθέτουν την εμπειρία του πόνου. Ακόμη κι αν μόνο μια μικρή μείωση του πόνου επιτευχθεί, αξίζει τον κόπο. γιατί η μουσικοθεραπεία δεν είναι επεμβατική θεραπεία και δεν κοστίζει τίποτα.